Harabatı görenler her biri bir haletin söyler
Safâsin nakleder rindân zâhid sıkletin söyler
Ser-âğâz eyledikçe bahse bülbül revnak-ı gülden
Bezimde kulkul-i mînâ melek keyfiyyetin söyler
Tecellî neş’esin ehl-i şikem idrâk kabil mi
Behişt andıkça zâhid eki ü şürbün lezzetin söyler
Ne zabt-ı hâkim-i şer’î ne hükm-i zâbit-i aklî
Cünûn iklimini seyreyleyenler rahatın söyler
Miyân-ı güft ü gûda bed-meniş îhâm eder kubhun
Şecaat arz ederken merd-i kıbtî sirkatin’ söyler
Muvafıktır yine elbet mizaca şîve-i hikmet
Tabibin olsa da kizbi marîzin sıhhatin söyler
Perîşânî-yi hatır nükte-i ser-beste veş kaldı
Ne kimse hikmetin anlar ne Râgıb
illetin söyler
*Koca Mehmed Ragıp Paşa - Vikipedi
*Koca Ragıp Paşa, (d. 1698, İstanbul – ö. 1763, İstanbul) - Osmanlı devlet adamı, diplomat, şair, kütüphaneci, çevirmen. III. Osman ve III. Mustafa saltanatında 11 Ocak 1757 - 8 Nisan 1763 tarihleri arasında altı yıl iki ay yirmi sekiz gün sadrazamlık yapmış bir devlet adamıdır. Şair kişiliği ile tanınır.
Yaşamı:
1698 yılında İstanbul'da doğdu.
Babası defterhane kâtibi Şevki Mustafa Efendiydi. Küçük yaşta babasının yanında Doğu dillerini öğrendi, iyi bir öğrenim gördü. Bağdat defterdarlığı, sadaret mektupçuluğu gibi memurluklarda bulundu, bilim, edebiyat ve idare işlerinde gösterdiği başarı, Bağdat valisi Ahmet Paşanın takdirini kazandı; vali için yazdığı kaside de para bağışı ile mükafatlandırıldı.
1739'da Rusya ile imzalanan Belgrad Antlaşması'nın Osmanlılar lehine hükümler içermesinde etkisi oldu.[1] Bu başarısı üzerine 1740'ta
Reisülküttaplığa (bugünkü Dışişleri Bakanlığı), 1743'te vezirlik rütbesi ile Mısır valiliğine atandı. Mısır valiliğinin uzamasından sıkılıp Anadolu taraflarına gelmek isteyince bir kıta kaleme alarak isteğini İstanbul'a iletti.[2] 1748'de Kubbe veziri olarak İstanbul'a çağrıldı ve ardından; Aydın muhasıllığı ile görevlendirildi. Sayda (1750), Rakka, Halep (1755) valiliklerinde bulundu. Bir okuma tutkunu olan Koca Ragıp Paşa, valiliklerinde bulunduğu yerlerden yazma eserler topladı.
olarak sadarete geldi. Sultan Üçüncü Mustafa zamanında da sadrazamlığa devam etti. Vilayetlerde asayişin korunması, maliyenin düzeltilmesi, askerin disiplinli eğitimi, savaş gemileri yapımı, Laleli Camii inşası, Koca Ragıp Paşa sadrazamlığı sırasında gerçekleşti. Avrupa Devletleri arasındaki Yedi Yıl Savaşı sırasında Osmanlı Devleti'ni savaşın dışında tuttu.
1758 yılında III. Mustafa'nın dul kız kardeşi Saliha Sultan ile evlendi; bu onun üçüncü evliliği idi; daha önceki evliliklerinden iki kızı vardı.[2]
III. Mustafa'nın İstanbul'da başlattığı imar hareketine katıldı ve Koska'da (Laleli) kütüphane, çeşme, mektep yaptırdı. Kendi servetini kültür yatırımlarına harcamak istiyordu.[1] Daha önce vali olarak bulunduğu yerlerde yaptığı gibi İstanbul kütüphanelerinden de yazma eserler topladı.[1] Bilim adamlarının övgü ile bahsettiği bir kütüphane yarattı.[1]
Devlet adamlığını ve edebi kişiliğini bir arada yürüten Koca Ragıp Paşa, üç dilde şiirler yazdı. Şiirleri hikmet (felsefe) ağırlıklı idi. 18. yüzyıl divan şiirinin beli başlı temsilcileri arasında
yer aldı. Fıtnat Hanım ve koruyucusu olduğu şair Haşmet ile türlü şakaları günümüze kadar fıkra olarak anlatılageldi.[3] Yaşarken şiirlerini toplayamamış ancak ölümünden sonra (1836, 1859) şiirleri düzenli bir divan halinde toplanmıştır.
Koca Ragıp Paşa'nın günümüze kadar gelen ve İstanbul kütüphanelerinin bazılarında asılları bulunan diğer eserleri ise “Münşead Mecmua”, “Tahkik ve Tevfik” (I. Mahmut ile Nadir Şah arasındaki yazışmaları ve elçiler arasındaki görüşmeleri içerir), “Safinat al Ragıp” (Arapça muhezarat kitabı) 'tır.
Sadrazamlığının son yıllarında rahatsızlandığında 1763 yılında yerine Tevkii Hamza Hamid Paşa atandı. 8 Nisan 1763'te hayatını kaybeden Koca Ragıp Paşa, İstanbul Koska'da kendi adını taşıyan kütüphanenin yanında gömülüdür.
Değerlendirme:
Nedim ve Şeyh Galip’ten sonra 18. Yüzyıl Osmanlı şiirinin en önemli temsilcilerinden birisi kabul edilir. "Merd i kıpti şecaatin arzederken sirkatin söyler (Çingene erkeği yiğitliğini anlatırken hırsızlığını söyler)" beyti darb-ı mesel olmuştur.
Ayrıca bilgi birikimi, devlet yönetmedeki becerisi
Koca Ragıp Paşa Kütüphanesi, İstanbul'un Laleli semtinde bulunan 18. yüzyılda hizmete girmiş kütüphane. 1999'daki Marmara Depremi'nden bu yana geçici olarak kapalıdır.
Kütüphane, Osmanlı sadrazamlarından ve divan şairlerinden Koca Ragıp Paşa tarafından yaptırılan külliyenin bir parçasıdır. 2 Mart 1763'de yapımı tamamlanan barok tarzdaki binanın mimarının Mimar Tahir Ağa olduğu düşünülse de kesin bir bilgi mevcut değildir.[1] Kütüphanenin okuma salonunun üstü 12.30 metre yüksekliğinde bir ana kubbe ile örtülüdür.[2] Kubbeyi taşıyan kolonlar demir parmaklıklarla çevrilidir. Burası, kütüphanenin ana kitap deposudur; içinde üç ahşap kitap dolabı bulunur. Kütüphanenin duvarları 18. yüzyıl çinileri ile süslenmiştir.
Kütüphanenin koleksiyonu, Ragıp Paşa'nın vakfettiği 1000 parçalık yazma eser koleksiyonunu ve daha sonra bağışlarla elde edilen eserleri içerir.[3] Yahya Tevfik Medresesi (447cilt), Yeni Medrese (207 cilt), Musalla Medresesi (172 cilt) gibi eğitim kurumlarının kitapları da kütüphaneye aktarılmıştır.[4] İslami ilimler başta olmak üzere tarih, edebiyat ve diğer bilimlerle ilgili çoğunluğu Arapça eserler yer almaktadır. Kitapların 1.274'ü yazma, 1704'ü eski harfle basma ve 9000 adedi de yeni derlemedir.[1] Külliye içinde yer alan Sıbyan mektebi, uzun süre okul olarak kullanıldıktan sonra bir süre kütüphaneler Tasnif Komisyonu Bürosu olarak kullanılmış, 1954 yılında Çocuk Kütüphanesi haline getirilmiştir.
Günümüzde Kültür ve Turizm Bakanlığı yönetiminde olan kütüphane, Süleymaniye Kütüphanesi'ne bağlıdır. 1999'daki Marmara depreminden sonra geçici olarak hizmete kapatıldı; 2010 yılında restorasyonu başladı.[5]
Kütüphanenin açılışından 40 gün sonra (9 Nisan 1763) hayatını kaybeden Koca Ragıp Paşa'nın türbesi, kütüphanenin ve külliyenin diğer yapılarının bulunduğu bahçe içinde yer alır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder