17 Temmuz 2022 Pazar

Carmina Burana "O Fortuna" *


O Fortuna

velut luna
statu variabilis,
semper crescis
aut decrescis;
vita detestabilis
nunc obdurat
et tunc curat
ludo mentis aciem,
egestatem,
potestatem
dissolvit ut glaciem.
Sors immanis
et inanis,
rota tu volubilis,
status malus,
vana salus
semper dissolubilis,
obumbrata
et velata
michi quoque niteris;
nunc per ludum
dorsum nudum
fero tui sceleris.
Sors salutis
et virtutis
michi nunc contraria,
est affectus
et defectus
semper in angaria .
Hac in hora
sine mora
corde pulsum tangite;
quod per sortem
sternit fortem,
mecum omnes plangite!

Türkçesi ise; 

ey talih,
ay gibi
değişkensin,
hep büyüyen
ve küçülen;
menfur hayat
önce zulmeder
sonra teselli eder,
canının istediği gibi;
sefalet
ve kudreti
buz gibi eritir.
talih, canavar
ve boş,
sen çark-ı felek,
sen kötüsün,
refah geçicidir
ve hiçliğe dönüşür,
gölgeli ve
örtülü
bana da zarar veriyorsun;
şimdi oyun süresince (hilekarlık ile de olabilir)
çıplak sırtımı
senin kötülüğüne teslim ediyorum.

talih, sağlıkta
ve erdemde,
bana karşıdır,
güdülen
ve sindirilen,
daima esarette.
o halde şu saatte
gecikmeksizin
titreyen tellere vurun; (kopar titreyen telleri de olabilir)
madem ki kader
güçlü kimseyi (adamı) yere çalıyor, (yere serer)
herkes ağlasın benimle!


Latince "Beuern Şarkıları" - Türkçe "Burana Yazıtları" olarak geçen Carmina Burana, 254 adet el yazmasının verilen sanat eserinin adıdır. Çoğunlukla 11. ve 12. yüzyılda, bazılarıysa 13. yüzyılda yazılmış olan ve temelde dört temadan oluşan Carmina Burana, manevi açıdan eğitici ve hicivli -hatta edepsiz- görülen eserlerdir. "Hicivli ve edepli/ edepsiz", "aşk temalı", "oyun" ve de "iki tiyatro" olmak üzere dört temada toplanan Carmina Burana'nın orijinal Latince olanları, bir manastır kalıntıları arasında bulunmuş ve günümüze kadar gelmiştir. 

Carmina Burana, müzikal bi kompozisyon olarak Alman sanatçı Carl Orff tarafından bestelenmiş ve ilk kez 1935-1936 yılında oluşturulup sahneye konmuştur. 20. yüzyılın modern destanı olarak Carl Orff tarafından kantat (birden fazla bölümü olan, sözlü beste) şeklinde bestelenen Carmina Burana aynı zamanda sanatçıyı ünlü eden başyapıtıdır. Latin yapıtın en ünlü bölümü olan olan "O Fortuna (ilk adıyla Fortuna Imperatrix Mundi)" ise mitolojinin -Roma- tanrılarına ve şansa sitem eden konusuyla dikkat çekmektedir. Döngünün hem açılış hem kapanış, hem de en bilinen parçası olan O Fortuna, ilk kez 1937 Haziran'ında Alte Oper adıyla bilinen Frankfurt Opera Binası'nda sahnelenmiştir. Carmina Burana'nın O Fortuna kısmı sayısız topluluk tarafından yorumlanmakla beraber çok sayıda film ve reklamda da kullanılmıştır. Hatta dramatik ve felaket içeren durumlar için de kullanılan bir parça olarak son 75 yılın en popüler parçası olarak tahtını korumaktadır.

























Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Sohrab and Rustum & Matthew Arnold*

And the first grey of morning fill'd the east, And the fog rose out of the Oxus stream. But all the Tartar camp along the stream Was hus...