Vatan Mersiyesi

 Namık Kemal’in Midilli’de bulunduğu dönemde 13 Temmuz 1878’de berlin Anlaşması imzalanmıştı. Bu anlaşma Osmanlı Devlerti için büyük bir yenilginin belgesiydi. 

Berli Anlaşması’yla Osmanlılar Sırbistan’ın, Karadağ’ın ve Romanya’nın egemenliklerini tanıyorlar Beserabya Rusya’ya bırakılıyor, Bulgaristan üç bölgeye ayrılıyor, birinin başına bir Bulgar prensi geçiriliyor, Bosna Hersek Avusturya tarafından işgal ediliyor, Ruslar Kars’ı, Ardahan’ı ve Batum’u ele geçiriyorve Anadolu’da Ermenilerin oturduğu bölgelerde yeni bir yönetimin kurulması isteniyordu. Bu anlaşmayla devle büyük yaralar almıştı.

İşte o sıralarda… .. Berlin yenilgisinden söz ederken…  bir vatan mersiyesi söylemeye başladı:

Âh  yaktık şu mübârek vatanın her yerini

Saçtık eflâke kadar dûdunu (dumanını) âteşlerini

Kapadı gözde olanlar çıkacak gözlerini

Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini

Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini

…

Silmedik bunca yetîmin gözünün yaşlarını

Taşa topraklara sürdük o güzel başlarını

Vatanın bağrına vurduk vatanın

taşlarını

Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini

Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini

…

Bu felaket yakışır mı yüreği dağlılara

Hançer– zulm urulur mu hiç eli bağlılara

Tepelettin bizi yâ Rab bu Karadağlılara

Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini

Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini

…

İşte can verdi vatan dînine hürriyetine

Buyurun kanlı musallâye HUdâ hürmetine 

Hakk-a  karşı duralım er kişi niyyetine

Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini

Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini

…

Vatan evladına Moskof gibi rahm etmediler (acımadılar)

Hastaya bakmadılar, yârelşye gitmediler

Dittiler etlerini, tiftiğini ditmediler

Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini

Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini

…

Bulunaydı seni bizler gibi üç tane seven

Yüzüne bakmağa da kasdedemezdi düşmen

Etiğini besledin halk yedi âh vatan

Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini

Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini

…

Doymadı gözlerimiz kan ile dolsun

Babalar ağlayadursun, analar saç yolsun

Yüzümüz yerde sürülsün, bvaşımız taş olsun

 Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini

Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini

…

Vatan eyvâh hakîr oldu, perîşân oldu

Düşman İstanbul’a girdi bu da mı şân oldu

Memesinden dökülen süt yerine kan oldu

Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini

Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini

… ..

Mustafa Kemal Paşa I. İnönü Savaşı’nın zaferle sona ermesinin ardından 13 Ocak 1921’de mecliste yaptığı bir konuşmada şunları söyleyecektir:

Milletimiz bugün bütün mazisinde olduğundan daha çok ecdadından ümitvardır. Cennette vatanımızın bekçisi olan Namık Kemal demiştir ki:

Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini

Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini

Ben bu kürsüden ve yüce Meclis Reisi sıfatıyla yüksek hayatinizi teşkil eden bütün üyelerin her biri adına ve bütün millet adına ve bütün millet adına diyorum ki:

Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini

Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini

Ünlü edebiyetçı İsmail Habib Sevük yıllar sonra Cumhuriyet’teki yazısında bu olayı şöyle anlatacaktır:

“Namık Kemal öldüğü zaman Atatürk altı yaşındaydı. Otuzaltı yıl sonra Sakarya’yı kazanıp Gazi ve Müşir (Mareşal) olduğu zaman kırk yaşındadır. 1922 Martı’nın birinci günü. Müşir ve Başkumandan Mustafa Kemal Paşa Büyük Millet Meclisi’nde mali yılbaşı vesilesiyle meşhur nutkunu söylüyor. O gün Sakarya’dan altı ay sonra ve Dumlıpınar’dan altı ay öncedir. Nutkun sonunda “Vatan Mersiyesi'inn "dayasın” ve ikinci mısradaki “yoğimiş” kelimesini “bulunur” şekline koyarak o çelik şartlayışlı sesiyle şu tarzda okuyunca:

Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini

Bulunur kurtaracak bahtı kara mâderini